Akran zorbalığı, çocukların sosyal gelişim süreçlerinde sıklıkla karşılaşılan ancak çoğu zaman “çocukların kendi aralarındaki anlaşmazlıklar” olarak küçümsenen bir durumdur.
Oysa bu tür davranışlar, erken yaşta çocuğun hem kendine hem de çevresine bakışını, sosyal ilişkilerini derinden etkileyebilir.
Akran zorbalığı; bir çocuğun başka bir çocuğa yönelik tekrarlayıcı, kasıtlı ve zarar verici davranışlarda bulunmasıdır.
Bu sadece fiziksel şiddetle sınırlı değildir; sözlü incitme, dışlama, lakap takma, oyunlardan uzaklaştırma ya da duygusal manipülasyon gibi biçimlerde de karşımıza çıkar.
Zorbalığın en belirgin özelliği, bir çocuğun diğerine karşı güç dengesizliğini kullanmasıdır.
Neden Önemlidir?
Okul öncesi dönem, çocukların empati, paylaşma, sınır koyma ve özdenetim gibi sosyal becerileri öğrenmeye başladıkları kritik bir dönemdir.
Bu süreçte zorbalığa maruz kalan çocuklar; özgüven kaybı, içe kapanma, okuldan soğuma gibi tepkiler gösterebilir. Benzer şekilde zorbalık yapan çocuklar da genellikle kendi duygularını sağlıklı biçimde ifade etmekte zorlanan, yönlendirmeye ihtiyaç duyan bireylerdir. Yani her iki taraf da desteğe ihtiyaç duyar.
Zorbalığın yalnızca “kötü davranan çocuk” sorunu olmadığını, bir iletişim ve duygusal ihtiyaç göstergesi olduğunu fark etmek gerekir. Bu noktada okul ortamında yetişkin farkındalığı çok kıymetlidir. Öğretmenlerin, velilerin ve psikolojik danışmanların iş birliği, hem olayların önlenmesinde hem de doğru yönlendirmelerde belirleyici rol oynar.
Ne Yapılabilir?
Akran zorbalığıyla baş etmede ilk adım, fark etmek ve ciddiye almaktır.
Bir çocuk “oyuna alınmadım” dediğinde ya da sık sık “kimse benimle oynamıyor” gibi cümleler kurduğunda, bu durumun duygusal etkisi küçümsenmemelidir. Çocuğun duygusunu dinlemek, yanında olduğumuzu hissettirmek ve davranışın nedenini anlamaya çalışmak gerekir.
Evde empatiyi teşvik eden oyunlar, duyguları adlandırma etkinlikleri ve açık iletişim ortamı, çocuğun sosyal becerilerini güçlendirir. Okulda ise bu sürecin sistemli bir şekilde takip edilmesi, profesyonel destekle yürütülmesi çok önemlidir.
TAD Mavişehir Olarak Bizim Yaklaşımımız
Okulumuzda her çocuğun kendini güvende, değerli ve anlaşılmış hissettiği bir ortam yaratmak için çalışıyoruz.
Öğretmenlerimizle birlikte çocukların sosyal ilişkilerini düzenli olarak gözlemliyor, olası zorbalık davranışlarını erken fark etmeye özen gösteriyoruz. Ailelerle yapılan düzenli bilgilendirme görüşmeleri, duygusal farkındalık etkinlikleri ve pozitif iletişim çalışmaları sayesinde çocuklarımızın kendilerini güvende hissettikleri bir öğrenme ortamı yaratıyoruz.
Bir durum yaşandığında, yalnızca zorbalığa uğrayan değil, zorbalık yapan çocukla da birebir çalışıyor, davranışın altında yatan duygusal ihtiyacı anlamaya odaklanıyoruz. Bu süreçte şeffaf bir şekilde ebeveyn iş birliği ile ilerlemek oldukça kritiktir. Ailelerimizin de sürece dahil edildiği, gerekli bilgilendirme, yönlendirmeleri ve müdahalelerin yapıldığı bir süreçtir. Amacımız cezalandırmak değil; farkındalık kazandırmak, doğru iletişimi öğretmek ve çocuklarımızın empati duygusunu güçlendirmektir.
Çünkü biz inanıyoruz ki, çocukların güvenli hissettiği bir okul ortamı, sağlıklı ilişkilerin ve mutlu bireylerin temelidir.
Psikolog Berfin DOĞAN
Akran Zorbalığına Karşı Farkındalık: Çocuklarımızın Güvenli Alanı
